29/5/08

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ... ΑΓΕΛΑΔΕΣ

Το φαγητό της Ολυμπιακής δεν είναι πια αυτό που ήταν…ή με ξεγελούν οι αναμνήσεις μου. Το παστίτσιο απολύτως άγευστο και ανάλατο. Το γλυκό μάλλον πάει προς το συμπυκνωμένο διάλυμα γλυκόζης για εγκύους …Καλύτερα να χαζέψω λίγο γύρω μου.

Δίπλα μου στο αεροπλάνο, ένα «νιόπαντρο» ζευγάρι ανδρών βρίσκεται σε βαθιά περισυλλογή πάνω στα περιοδικά τύπου People που διαβάζει. Ούτε καλημέρα είπανε, ούτε χαμόγελο δεν μου χαρίσανε και με σηκώσανε άπειρες φορές για να περάσουν προς το διάδρομο του αεροπλάνου. Τα πρόσωπα τους είναι τόσο γλυκά… μικρά θα ήταν σίγουρα το καμάρι της μάνας τους.

Διαγωνίως μου λίγο πιο κάτω, μια Γαλλιδούλα κοπανιέται ακατάπαυστα, σε φρενίτιδα υπερκινητικότητας. Ταπ ταπ πάει το πόδι της. Μια ξύνει το κεφάλι της, μια στρώνει τα μαλλιά της, μια ελέγχει τα νύχια της και μια σκουπίζει το μέτωπο της από ανύπαρκτο ιδρώτα. Παράλληλα, τρώει. Όοοοολο το φαγητό της. Πάρε και τη σαλάτα-καλαμπόκι κάτω. Ντροπή μου, τη μάτιασα.

Μέσα σ’ αυτό το σουρεάλ σκηνικό, σας πηγαίνω όπου να ’ναι και φεύγω από το θέμα που θέλω να αναπτύξω. Εδώ μπροστά μου είναι …μες στο πιάτο μου…και μου κάνει νόημα. ΤΟ ΚΡΕΑΣ ή THE BEAST… Διάβασα τελευταία απίστευτα πράγματα σχετικά με την εκτροφή μοσχαριών, αγελάδων και λοιπόν μηρυκαστικών και μου ‘χουν έρθει κυριολεκτικά τα πάνω κάτω.
Νόμιζα για παράδειγμα, ότι η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει πρόβλημα υπερπληθυσμού με τα 6 δισεκατομμύριά της που θα γίνουν 9 σε μερικές δεκαετίες. Θα υπάρξει επάρκεια τροφής για όλους, ενώ έχουμε ήδη πρόβλημα; Λάθος τοποθέτηση είχα. Το πρόβλημα δεν είναι ο αριθμός των άνθρωπων αλλά τα 1,4 δισεκατομμύρια μηρυκαστικά που ζουν στον πλανήτη μόνο και μόνο για να καταλήξουν στο σφαγείο.

Γιατί;

Γιατί αυτό σημαίνει ότι πάνω από τα μισά (60%) των σιτηρών που καλλιεργούνται στον πλανήτη προορίζεται για τη βιομηχανία εκτροφής ζώων και όχι για άμεση ανθρώπινη κατανάλωση. Σημαίνει επίσης ότι τα 4/5 (78%) των παγκόσμιων αγροτικών εκτάσεων πηγαίνουν για την παραγωγή σιτηρών για ζωικές τροφές ή για την εκτροφή ζώων.

Βάλτε και μια διάσταση παραπάνω. Σκεφτείτε ότι ένα εκτάριο γης μπορεί να ταΐσει σε φρούτα και λαχανικά περίπου μια τριανταριά ανθρώπους. Αντίστοιχα, τέτοια έκταση υποστηρίζει την παραγωγή σε αυγά και κρέας μόνο για πέντε ανθρώπους…

Ποιος μας είχε πει μέχρι τώρα τι σήμαινε η συνήθεια μας να τρώμε συχνά κρέας; Κανείς. Και αν τώρα τρώμε περίπου 50 κιλά κρέας το χρόνο, αυτό αναμένεται να αυξηθεί δραματικά στο μέλλον (οι Αμερικάνοι έχουν ήδη φτάσει να καταναλώνουν 100 κιλά κρέας το χρόνο). Εμείς, οι εκλεκτοί 1 στους 10 της ανθρωπότητας, δεν αλλάζουμε εύκολα διατροφικές συνήθειες, μάλλον τις χειροτερεύουμε και επιπλέον παρασέρνουμε στο χορό την Κίνα και την Ινδία. Τι να πουν όμως τα άλλα 850 εκατομμύρια άνθρωποι που υποφέρουν από υποσιτισμό;

Και να ήταν μόνο αυτό. Τα ζώα εκτροφής παίζουν ουσιαστικά αρνητικό ρόλο και για το περιβάλλον.

Είμαστε σύμφωνοι ότι ο συνειδητοποιημένος πολίτης και σχετικά ενημερωμένος ακολουθεί τουλάχιστον πέντε πρακτικές πέραν του να ανακυκλώνει; Αποφεύγει τις μετακινήσεις με το αυτοκίνητο, έχει απαρνηθεί τα 4x4, δεν καίει πολύ ρεύμα (θερμοσίφωνα, air-condition), δεν θερμαίνει το σπίτι υπερβολικά και δε σπαταλάει νερό άσκοπα (μπάνιο αντί ντους). Εντάξει;

Όχι. Πάλι κάτι μας έχει ξεφύγει. Σήμερα τα ζώα εκτροφής συμβάλλουν γύρω στο 20% στην παραγωγή αερίων υπεύθυνων για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Περισσότερο από ότι κάνουν όλα τα μέσα μεταφοράς μαζί συμπεριλαμβανομένου και του αυτοκινήτου. Πώς; Γιατί τα μηρυκαστικά απελευθερώνουν στα κόπρανά τους και στα αέρια τους, μεθάνιο. Ένα αέριο που απορροφά 25 φορές παραπάνω ηλιακή ενέργεια από το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπουν για παράδειγμα τα αυτοκίνητα. Οπότε ίσως πρέπει να ξανασκεφθούμε κάθε πότε θα τρώμε κρέας…

Δεν ξεχνώ και το θέμα του νερού. Για να παραχθεί η μισή ποσότητα κρέατος του μεσημεριανού μας (δηλαδή περίπου 100 γρ) θα καταναλωθούν 25 000 λίτρα νερό! Όσα δηλαδή χρειάζεται για το ζώο και την παραγωγή της τροφής του. Έτσι, η μισή ποσότητα νερού που καταναλώνεται στις ΗΠΑ σπαταλιέται στα εκτροφεία. Αποστομωτικά δεν είναι καμιά φορά τα νούμερα;

Όλα αυτά που σας λέω δεν τα βγάζει μια ανώνυμη οικολογική οργάνωση φανατισμένων χορτοφάγων που ξέθαψα στο ίντερνετ. Τα λέει μεταξύ άλλων, ο πολύ γνωστός αμερικάνος οικονομολόγος Jeremy Rifkin στο βιβλίο του “Beyond Beef”, ένα δοκίμιο για τις καταστροφικές επιπτώσεις της εντατικής εκτροφής ζώων. Μμμμ, αλλιώς θα τα σκεφτείτε τώρα νομίζω…


Με διακόπτουν πάλι και δεν μπορώ να συγκεντρωθώ παραπάνω. O διπλανός μου ψεκάζει το πρόσωπο του με το ενυδατικό σπρέι της Evian (θαυματουργό νερό). Η Γαλλιδούλα προσπαθεί να κοιμηθεί κουνώντας συνεχώς τον ώμο της και ισιώνοντας κάθε 5’’ την μπλούζα της. Μέσα σ’ όλα αυτά, ήρθε η αεροσυνοδός και μου λέει με άψογη οξφορδιανή προφορά: ”Tea, please?”. Για ξένη με πέρασες καλέ κυρία;

1) Jeremy Rifkin, Beyond beef, Plume books, 1993
2) Dr Jane Goodall, Nous sommes ce que nous mangeons, Acte Sud, 2008
ή στα αγγλικά Harvest for Hope: a Guide to Mindful Eating, Paperback
3) Food and agricultural organization of the United Nations – Report 2006
εδώ

12 σχόλια:

  1. Όλα είναι θέμα Balancing στο σύστημα.Δηλαδή αν όλοι οι Ευρωπαίοι των 300 εκατ. γίνονταν χορτοφάγοι σε μία νύχτα δεν θα άλλαζε κάτι.Κι αυτό γιατί τα 2.5 δισ της Ασίας που αρχίζουν να αυξάνουν το ΑΕΠ τους και να έχουν ανάγκη από "δυτικά" commodities (και το κρέας) είναι μια μη αμελητέα ποσότητα.Οπότε ο στόχος είναι και οι αναπτυσσόμενες χώρες μαζί με τους παραγωγούς της Δύσης να εναρμονιστούν με τα μέτρα που αντιγράφω από τον FAO και έχουν σχέση με την αποκατάσταση του περιβάλλοντος (γη, νερό),μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και διατήρηση της βιοποικιλότητας.

    Land degradation: Restore damaged land through soil conservation, silvopastoralism, better management of grazing systems and protection of sensitive areas.

    Greenhouse gas emissions: Sustainable intensification of livestock and feed crop production to reduce carbon dioxide emissions from deforestation and pasture degradation, improved animal nutrition and manure management to cut methane and nitrogen emissions.

    Water pollution: Better management of animal waste in industrial production units, better diets to improve nutrient absorption, improved manure management and better use of processed manure on croplands.

    Biodiversity loss: As well as implementing the measures above, improve protection of wild areas, maintain connectivity among protected areas, and integrate livestock production and producers into landscape management.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Που να δεις σε άλλες πτήσεις τί σερβίρουν!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πρώτα εντοπίζει κανείς την ύπαρξη ενός προβλήματος (το environmental impact της εκτροφής μηρυκαστικών), και για να το παρουσιάσει επιλέγει υποχρεωτικά τα στοιχεία που θα κρατήσει και αυτά που θα αφήσει. Κατόπιν, παρουσιάζει την θεωρητική και πρακτική αντιμετώπιση του προβλήματος. Καμιά φορά, τα δυο επίπεδα προσέγγισης ενός θέματος δεν μπορούν να χωρέσουνε μαζί στο ίδιο κείμενο, για τους x λόγους.
    Έτσι και τώρα, ήθελα να θέσω στο κείμενο ένα πρόβλημα και το δεύτερο σκέλος να γίνει στα σχόλια (μη ξεχνάς ότι με διακόψανε κιόλας…). Σ’ ευχαριστώ λοιπόν που πήγες το θέμα ακριβώς εκεί που ήθελα και στο έπακρον αφού βάζεις παραπομπές από το link.
    Το πρόβλημα που εντοπίζει ο Rifkin απ’ το ’93, υπάρχει σήμερα σε χειρότερη μορφή ακόμα. Η θεωρητική προσέγγιση της FAO, δεκατρία χρόνια μετά είναι ένα σημαντικό βήμα αφού εντοπίζει, επίσημα πλέον, τα προβλήματα. Αλλά πρακτικά, πως αντιμετωπίζονται τα θέματα δεν ξέρω. Μέχρι ποιο σημείο μπορεί η επιστήμη να βοηθήσει, πώς μπορεί να γίνει η εναρμόνιση μιας κοινής πολιτικής μεταξύ κρατών και ποια θα είναι αυτή; Δεν ξέρω, ούτε ξέρω αν δεν θα χρειαστεί να βάλουμε και ‘μεις το χεράκι μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Optimization στην απόδοση των γεωργικών εκτάσεων του αναπτυσσόμενου κόσμου.Είναι ένας εφικτός στόχος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. phd, συγχαρητηρια ! καθε φορα που διαβαζω τα ποστ σου μου ερχεται στο νου ο ορισμός του ιδανικού πιάτου : ευπαρουσιαστο, εκλεπτισμένο, θρεπτικό, ευπεμπτο, ευχαριστεί εκείνον που το γευτηκε και κανει εναν ακόμα οπαδό των ισορροπισμών του ικανοτατου chef

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Quelle surprise, mon double! Σ’ ευχαριστώ πολύ για το σχολιασμό σου… et … enchantée de faire votre connaissance. Φαίνεται να έχουμε περισσότερα κοινά από ένα blog στα ελληνικά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Εφιαλτικό το μέλλον...όμως δε μπορώ να καταλάβω γιατί σχεδιάζουμε την αύξηση παραγωγής βοοειδών τη στιγμή που πληθυσμοί σε αφρική και ασία δεν έχουν καν ψωμί να φάνε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Τι να σου πω Πετρούλα...Η ευημερία μου και η καταστροφή σου. Έτσι πάει ο κόσμος μόνο που τώρα μας έρχεται μπουμεράγκ η στάση μας και έχουμε αγγίξει άλλα μεγέθη αυτοκαταστροφής...Τουλάχιστον να προσπαθούμε να είμαστε ενήμεροι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. εχω καταντήσει μάλλον κουραστική αλλά....έχεις πρόσκληση!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. 'ακολουθεί τουλάχιστον πέντε πρακτικές πέραν του να ανακυκλώνει', o συνειδητοποιημενος και αυτος που δε μενει στις Κυκλαδες πχ, οπου δεν υπαρχει ανακυκλωση και οι νεοι γνωριζουν τη λεξη μονο ως θεμα για σχολ.εκθεση, οι πισινες ξεχυλιζουν, να μη πω για υγιονομικη ταφη και για βοσλους με βεσπα. Τα νουμερα οσο και εαν ειναι δυσοιωνα πολυ φοβαμαι οτι θα περασουν απο το φιλτρο της επιλεκτικης μνημης και θα ξεχαστουν. Για να μη πω οτι για αυτα τα νεα συμπερασματα καποιοι θα υποπτευθουν εαν οχι τη συνηθη πια σιωνικη συνομωσια, τουλαχιστον μεθοδευμενενες κυβερνητικες κινησεις-δημοσιευματα εν οψη επικειμενης αυξησης της τιμης του κρεατος. Μας κοψαν τα μπανια, τις μετακινησεις με το αυτοκινητο, σε λιγο θα μας κοψουν και το τσιγαρο ΕΕΕ οχι ομως και τα κοψιδια!! Καμια μιωση των κεφτεδων στο πιατο, καμια οικονομια στις μπριζολες! το συνθημα τησ επομενης πανελλαδικης απεργιας . Δυστυχως! το σεντονι ειναι πολυ μακρυ, το τραβηξα πολυ, θα τυλιχθω δυο φορες μηπως και εξαφανισω το empreinte ecologiaue μου.
    χαρηκα πολυ για τη γνωριμια,phd (..και λυπαμαι για τα ορθογραφικα λαθυ,ουπσ!:)
    καλημερα και καλη εβδομαδα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Μια χαρά υφαίνεις το σεντόνι σου και τα λες. Ελπίζω όμως να ισχύει η ίδια περίπτωση μ’ αυτή που συμβαίνει όταν μαθαίνεις την ευγένεια… Στην αρχή, δεν το θες, σε ζαλίζει η μάνα σου με τα «πες ευχαριστώ», κατόπιν αρχίζεις να το συνηθίζεις και σου γίνεται κτήμα, τέλος γίνεσαι ευγενικός. Με το λέγε-λέγε δηλαδή ίσως κάτι γίνεται και δεν πηγαίνουν όλες οι συμπεριφορές προς όφελος του συνόλου μόνο στη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
    Καλησπέρα και καλή βδομάδα σε σένα mon double!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. ητοι l' écologie expliquée à ma fille(ή στο γιο μου). Εχεις δικιο χρειαζεται οραμα και επιμονη και κυριως αγαπη για τις επομενες γενιες

    ΑπάντησηΔιαγραφή