Καιρός να ξαναπιάσω ένα θέμα επιστημονικό, όχι τίποτα άλλο, αλλά θέλω να ξεκουραστώ μέσα σε λίγη σαφήνεια και αυστηρότητα έκφρασης. Μην φοβηθείτε όμως, αυτό θα είναι μόνο για λίγο. Το θέμα που διάλεξα είναι ιδανικό για μεταμοντέρνες αυθαιρεσίες φιλοσοφικού τύπου...So be it, κλωνοποίηση είναι το επόμενο κομμάτι. Το γράφω κάτω από τους ήχους της φωνής της
Amy Winehouse οπότε μιλάμε για έμπνευση...
Ας φανταστούμε ένα τρένο με τρεις κατηγορίες βαγονιών. To τρένο αντιπροσωπεύει το σύνολο των επιστημονικών προσπαθειών που γίνονται με τα προγονικά κύτταρα τα οποία ηχούν σαν μαγική κουβέντα: κατόπιν κλωνοποίησής τους και κατάλληλης ανάπτυξης θα είναι πανάκεια για όλες τις ασθένειες, ανασύσταση κατά βούληση όλων των οργάνων ή ιστών, αυτά δε μας υπόσχονται στα σχετικά ρεπορτάζ;
Στη τρίτη θέση, την πιο λαϊκή, βρίσκουμε τα ενήλικα προγονικά κύτταρα, σκόρπια σε διάφορους ιστούς και όργανα όπως το δέρμα. Λειτουργούν στον οργανισμό σαν ανταλλακτικά κομμάτια για τυχόν ανάγκη ανανέωσης και έχουν κρατήσει ένα ελάχιστο δυναμικό από την αρχική τους πλαστικότητα για να διαφοροποιηθούν, αρκετή όμως για να μπορούν να δημιουργήσουν υπό τις κατάλληλες συνθήκες μέχρι και καρδιακό ιστό.
Στο δεύτερο βαγόνι, της μπουρζουαζίας, είναι κύτταρα προγονικά με πολύ μεγαλύτερη πλαστικότητα απ’ αυτά της τρίτης θέσης και είναι από εμβρυακά κύτταρα μεταξύ 5 και 7 ημερών. Ακόμα παρθένα και πολυδυναμικά, τα κύτταρα αυτά μπορούν να μετατραπούν σε διάφορα όργανα ή μέρος οργάνου, εφόσον λάβουν το σωστό ερέθισμα για να αρχίσουν την διαφοροποίηση τους. Μ’ ένα κίνδυνο: “το μαγείρεμα” τους θέλει και το κατάλληλο χέρι για να μην εκδηλωθεί κίνδυνος καρκινοποίησης από ένα προγονικό κύτταρο όχι σωστά ενεργοποιημένο. Γιατί σ’ αυτή την περίπτωση, το εμβρυακό κύτταρο θα κάνει αυτό που είναι προγραμματισμένο να κάνει, έναν ολόκληρο οργανισμό χωρίς σχέδιο όμως – και θα φτιάξει έναν όγκο απ’ όλους τους τύπους ιστών.
Τέλος, στη πρώτη αριστοκρατική θέση θα είχαμε τα απόλυτα αρχέγονα κύτταρα, την αφρόκρεμα, που προέρχονται από ανθρώπινο κλονωποιημένο έμβρυο, και που φέροντας το ίδιο γενετικό υλικό με τον δότη-ασθενή εξαλείφουν τον κίνδυνο απόρριψης του δημιουργημένου ιστού/ οργάνου. Τέτοιες εργασίες σε ζώα έχουν πετύχει – θυμάστε την Dolly- αλλά ευτυχώς στον άνθρωπο είναι ακόμα στον τομέα της επιστημονικής φαντασίας- απάτης.
Ωραία. Τώρα έχουμε οπλιστεί με πέντε γνώσεις για το θέμα. Τι άλλο χρειαζόμαστε για να μπορούμε να σταθούμε σε μια συζήτηση ειδικών και να νοιώθουμε μέσα στα πράγματα, συνειδητοί πολίτες και όχι απλοί παρατηρητές; Μια δόση φιλοσοφικής τοποθέτησης νομίζω που θέλω να ακουμπήσω θέτοντας δυο τρεις ερωτήσεις.
Teach me tonight λεει η Amy.
Και πάμε.
Ποια κριτήρια ακολουθούμε για να αξιολογήσουμε κάτι ή κάποιον; Καταρχάς, η φύση του αντικειμένου καθ’ αυτό μας βοηθάει. Το παιδί μας. Ένας συγγενής είναι κάτι που έχει αξία χωρίς αμφιβολία. Το δυναμικό του πράγματος έχει και αυτό σημασία, δηλαδή σε τι μπορεί να εξελιχθεί. Ένα σπίτι που χτίζουμε, ένα παιδί που μεγαλώνουμε, μια σχέση που αναπτύσσεται. Τέλος, αξία παίρνει κάτι από την αξία που του δίνουν οι άλλοι. Τα φυλαχτά που έχει μια φυλή της Αφρικής ή του Αμαζονίου φτιαγμένα από ευτελή υλικά αλλά με μεγάλη συμβολική αξία πρέπει να αντιμετωπίζονται από τους μη ιθαγενείς σαν κάτι πολύ σημαντικό και πολύτιμο.
Αν εφαρμόσουμε αυτά τα κριτήρια στο έμβρυο, τι γίνεται ;
Για εκατομμύρια ανθρώπους το έμβρυο αντιπροσωπεύει μια απίστευτη αξία συμβολική γιατί αντικατοπτρίζει ένα μέρος της ανθρωπότητάς τους. Ο φυσικός προορισμός ενός εμβρύου είναι, εφόσον επιβιώσει, ένας και μόνο, μια ανθρώπινη ζωή και τίποτα άλλο. Όν απόλυτα μοναδικό. Κάθε επέμβαση στο ανθρώπινο έμβρυο λοιπόν πρέπει να αξιολογηθεί υπό το πρίσμα αυτής της αξίας και αυτό δεν είναι ηθικά ουδέτερο.
Έτσι, η γνώμη μου είναι ότι η πρώτη θέση στο τρένο είναι ηθικά μη επιτρεπτή. Προτιμώ το τρίτο βαγόνι και ας μη είναι trendy, και όσον αφορά το δεύτερο βαγόνι το συζητάω, γιατί εκεί μπορεί να χρησιμοποιηθούν ανθρώπινα έμβρυα που μένουνε στα αζήτητα μετά από τις διαδικασίες τεχνητής γονιμοποίησης και κάθονται στο υγρό αζώτου, περιμένοντας τον θάνατο. Η χρήση τους θα τους πρόσδιδε ξανά μια αξία αφού θα συμμετείχαν σ’ ένα ανθρώπινο επίτευγμα που ίσως θα σώσει ζωές, όπως ένα πτώμα μπορεί να σώσει ανθρώπινες ζωές με την μεταμόσχευση.
Back to black. Δεύτερη ερώτηση στην οποία θα αναφερθώ ακροθιγώς. Αυτό που είναι καλό για την επιστήμη είναι καλό εξ’ ορισμού; Η ανάπτυξη ενός επιστημονικού κλάδου επιτρέπεται ανεξαρτήτως αντικειμένου και δικαιολογείται μόνο και μόνο από τον στόχο του; Με άλλα λόγια, ο στόχος δικαιολογεί τις πράξεις; Ή μήπως η ελευθερία της επιστήμης έχει τα ίδια όρια με αυτά του καθενός μας, δηλαδή σταματάνε εκεί που αρχίζεις να θίγεις την ελευθερία του άλλου;
Love is a losing game. Goodnight to you all.
Στους περαστικούς και τους τακτικούς αυτού του μπλογκ,
Αναρτήσεις
