Μεταλλαγμένα. Έχουμε ακούσει πολλά σχετικά μ’ αυτά. Δεν υπάρχει Ευρωπαίος που να σέβεται τον εαυτό του και να μη του έχει δημιουργηθεί ένα ενστικτώδες αίσθημα αποστροφής ή επιφύλαξης προς αυτά.
Οι αντιστάσεις μας έχουν όμως υπνωτιστεί μες στη δίνη του καταναλωτισμού και η αρχική φλόγα άρνησης ή επιφύλαξης έχει εξασθενήσει επικίνδυνα. Τα βιολογικά προϊόντα είναι ακριβά, έχουμε συνηθίσει την ύπαρξη των μεταλλαγμένων, σαν τα έπιπλα της καθημερινότητας μας και τα ράφια των σούπερ μάρκετ γεμίζουν με τρόφιμα που όλο και περισσότερο περιέχουν μεταλλαγμένα. Μπορεί στην Ευρώπη να είναι υποχρεωτική η αναγραφή ότι ένα προϊόν περιέχει περισσότερο από 0.9% μεταλλαγμένο προϊόν (πολιτικό κριτήριο και όχι επιστημονικό), αλλά δεν υπάρχει υποχρέωση αναγραφής στα ζωικά προϊόντα.
Τι σας λέει το σλόγκαν “ Τροφή, Υγεία, Ελπίδα”; Είναι δώρο για εσάς από την πολυεθνική, βιοτεχνολογική εταιρεία Monsanto των ΗΠΑ. Ένας κολοσσός 17500 υπαλλήλων που ηγείται παγκοσμίως της αγοράς των γενετικά τροποποιημένων σπόρων, με 1 δις δολάρια κέρδος το 2007 και 7,5 δις δολάρια τζίρο ετησίως. Κρατάει στα χέρια της τα δικαιώματα ευρεσιχτενίας για ~90% των μεταλλαγμένων καλαμποκιών, σόγιας, κόλζας και βαμβακιού που καλλιεργούνται συνολικά σε περίπου 100 εκατομμύρια εκτάρια σε όλο τον κόσμο. Υπέρμαχος, της διαρκούς αγροτικής ανάπτυξης, υπόσχεται μεγάλη απόδοση στις καλλιέργειες, πάντα με σεβασμό στο περιβάλλον και όραμα επάρκειας τροφής για όλο τον πλανήτη. Να κρατήσουμε όλη την ανθρωπότητα ευχαριστημένη αδερφέ και ας ταΐζουμε με μύθους.
Η εταιρεία αυτή δημιουργήθηκε ειδικευμένη αρχικά στη χημική βιομηχανία. Της χρωστάμε προϊόντα όπως το Orange agent, τα οποία χρησιμοποιήθηκε από τον Αμερικανικό στρατό στο πόλεμο του Βιετνάμ. Επίσης, τα PCB (polychlorobiphenyls) που είναι χλωριούχοι οργανικοί ρυπαντές, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για 50 χρόνια ως ψυκτικά υγρά πριν απαγορευθούν λόγω μεγάλης τοξικότητας στις αρχές τις δεκαετίας του ‘80, ενώ το γεγονός γνώριζε η Monsanto από το 1937. Συνεχίζουμε με το ζιζανιοκτόνο Round Up, το οποίο διαφήμιζε ως βιοδιασπώμενο και που τελικά αποδείχθηκε εξαιρετικά καρκινογόνο. Στην Ευρώπη απαγορεύθηκε αλλά χρησιμοποιείται σήμερα στη Λατινική Αμερική ... Μήπως οι πρακτικές του παρελθόντος φωτίζουν τις σημερινές;
Φτάνει η διαφήμιση αυτού του μαγαζιού. Εξάλλου η λογική πίσω από τέτοιες εταιρίες είναι απελπιστικά απλοϊκή. Στάσεις αυταρέσκιας, υπεροψίας, ιδιοκτησίας του πλανήτη ολόκληρου, χωρίς υποχρεώσεις, χωρίς δεσμούς με τους ανθρώπους, τη φύση, την ιστορία. Μονάχα ένας νόμος, μια μονάδα, το κέρδος. Προτιμώ λοιπόν να ασχοληθώ με το τι με ενοχλεί στην υπόθεση «μεταλλαγμένα».
Είναι ο κίνδυνος εξάλειψης της (γενετικής) βιοποικιλίας που είναι παγκόσμια κληρονομιά. Μπορεί να υπάρξει μια γη φτωχότερη σε είδη και χωρίς έντομα;
Είναι ότι η χρήση μεταλλαγμένων σπόρων ακυρώνει την κληρονομιά των αγροτικών πρακτικών και κλέβει απ’ τον αγρότη το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τους σπόρους του για την επόμενη χρονιά, εφόσον αυτοί είναι στείροι. Έτσι γίνεται δέσμιος της βιοτεχνολογικής εταιρείας χάνοντας την αυτονομία του. Και οι φτωχοί του κόσμου γίνονται έτσι φτωχότεροι, παγιδευμένοι σ’ ένα γρανάζι χωρίς πισωγύρισμα. Την τακτική που ακολούθησαν όλα τα μεγάλα ολοκληρωτικά συστήματα για να εδραιωθούν ακολουθείται και ‘δω και το μοτίβο είναι η αποκοπή από το παρελθόν.
Είναι η επιστήμη που έχει πραγματοποιήσει λίγα βήματα σχετικά με την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων για την υγεία. Μικρή η ανεξάρτητη επιστημονική πληροφόρηση, που δείχνει όμως ότι οι αρουραίοι αντιδρούν αρνητικά σε μεταλλαγμένη τροφή, με αύξηση του επιπέδου σακχάρων στο αίμα, μη φυσιολογικά επίπεδα σε ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια και τέλος ιστολογικές αλλοιώσεις στα νεφρά. Γιατί έχουμε εδώ ένα ωραίο ταχυδακτυλουργικό. Η χρηματοδότηση τέτοιων προγραμμάτων είναι μικρή επειδή θεωρείται ότι ένα διαγονιδιακό (μεταλλαγμένο) φυτό δεν διαφέρει πολύ από τον φυσικό “αδελφό” του άρα δεν θα πρέπει να αποτελεί κίνδυνο για την υγεία. Απ’ την άλλη, τα επιστημονικά δεδομένα που έχει παρουσιάσει η Monsantο, έχουν χαρακτηριστεί ως κακή επιστήμη με κενά στα αποτελέσματα και στα συμπεράσματα τους. Είναι πολλά τα λεφτά... και καταλήγουμε να είμαστε πειραματόζωα.
Που βρισκόμαστε λοιπόν; Κυκλοφορεί το “ακάθαρτο” γονίδιο στα χωράφια του πλανήτη και οι τροφές μας έγιναν μιαρές: η φύση ψεύδεται. Δαγκώνω μια φράουλα όπως την ήξερα από παλιά ή μήπως είναι μια φράουλα με κάτι από ψάρι (για να αντέχει τη παγωνιά); Τι καλαμπόκι είναι αυτό που τρώω; Τι αναφορές έχω λοιπόν; Χάνω σταδιακά τη σπλαχνική μου εμπιστοσύνη στη γη και ...στο πιάτο μου: μια κατάρα που δεν έρχεται απ’ τον ουρανό αλλά από τη γη...
Αν ο άνθρωπος είναι αυτό που τρώει τότε τι καταλήγουμε να είμαστε;
Le Monde selon Monsanto, Marie-Monique Robin, éditions de la Découverte, 6 Mars 2008.