ΠΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ

Michelangelo Buonarroti: The Creation of Adam

Διάβασα πρόσφατα ένα άρθρο σχετικά με την νέα μορφή του κινήματος στην Αμερική υπέρ της θεωρίας του «Ευφυούς Σχεδίου». Αυτό το κίνημα υποστηρίζει ότι η ζωή στη γη είναι το προϊόν μιας μη αναγνωρισμένης Ευφυούς Δύναμης, που καμία φορά προτείνεται ότι είναι ο Θεός, καταδικάζει την θεωρία της εξέλιξης των ειδών, συμπεριλαμβανόμενου και του ανθρώπου και ερμηνεύει κατά γράμμα την Βίβλο αρνούμενη ακόμα και την ιστορία της Γης. Όλα αυτά ανοιχτά και φωναχτά όταν πρωτοεμφανίστηκαν την δεκαετία του 1960. Σήμερα, οι υποστηριχτές παρουσιάζονται πιο καμουφλαρισμένοι σε ένα περιτύλιγμα επιστημονικής εγκυρότητας με αίτημα να γίνεται η διδασκαλία του δόγματος στο μάθημα της βιολογίας ως μια εναλλακτική επιστημονική άποψη στην θεωρία της εξέλιξης - μια μη κατευθυνόμενη διαδικασία που περιγράφει τις αλλαγές των έμβιων μες στο χρόνο από τις πρώτες μορφές έως τις σημερινές μορφές ζωής. Και απ’ ότι φαίνεται, αυτή η διαμάχη δεν είναι μόνο θλιβερό προνόμιο των υπερσυντηρητικών Αμερικανών ευαγγελιστών, αλλά εκπατρίζεται και σε άλλες χώρες του Δυτικού κόσμου ακόμα και σε εβραϊκούς ή ισλαμικούς κύκλους, οι τελευταίοι κυρίως στην Τουρκία.

Και εδώ ‘ρχεται η κλασική ερώτηση «Μπορώ να πιστεύω στο Θεό και στην Επιστήμη;” Λάθος αντιπαράθεση. Κατ’ αρχήν, δεν μπορείς να λες ότι πιστεύεις στην επιστήμη. Η επιστήμη απαντάει στα πως και όχι στα γιατί και βασίζεται στην εμπειρική γνώση και όχι στην πίστη (ή στην φιλοσοφία). Ένα παράδειγμα απλοϊκό: τα επιστημονικά πως που αφορούν ένα πορτοκάλι θα είναι σχετικά με τα γονίδια του, τα κύτταρα του, την εξέλιξη του, τους φυσικούς περιορισμούς του κτλ. Ενώ η ερώτηση γιατί προϋποθέτει ένα προσχέδιο, ένα νόημα. Που δεν είναι άλλο από αυτό που του δίνουμε εμείς προσωπικά, αφού όλα στην ζωή είναι συνάρτηση του τρόπου που κοιτάμε και αντιλαμβανόμαστε (μια καθόλου σοβαρή ερώτηση γιατί για το πορτοκάλι θα ήταν «γιατί είναι χωρισμένο σε τεμάχια» και η αντίστοιχα απάντηση: «για να μοιράζεται πιο εύκολα σ’ όλη την οικογένεια !!!!»). Βέβαια ακόμα και αν απαντάει μόνο στα πως, μπορεί καμιά φορά η επιστήμη να συγκρουστεί επιφανειακά με την πίστη (όπως εάν πιστεύεις ότι η ηλικία της γης είναι 6 000 χρόνων). Όμως η επιστημονική μελέτη σε βάθος του πως σχετικά με το έμβιο κόσμο και το σύμπαν ευαισθητοποιεί τον παρατηρητή, αλλάζει την αντίληψη του για τον κόσμο και τον εαυτό του και τον οδηγεί να αναρωτηθεί για το γιατί της απαρχής του σύμπαντος και το γιατί του νοήματος της ανθρώπινης ύπαρξης. Η ορθότερη στάση είναι μάλλον να αποδίδουμε στο Θεό αυτό που του ανήκουν και στην επιστήμη αυτά που της ανήκουν καταδικάζοντας κάθε αντιδραστική διεκδίκηση προς πάσα κατεύθυνση.

Nouvel Observateur, no 2204, Complot contre Darwin