17/3/07

SUGAR AND SPICE AND ALL THINGS NICE……..


Η φράση «ο άνθρωπος αναπαραγάγεται» από βιολογικής πλευράς strictu sensu είναι αντιφατική. Η λέξη αναπαραγωγή προϋποθέτει μια δημιουργία που είναι όσο το δυνατόν πιο όμοια με το αρχικό πρωτότυπο. Η δημιουργία ενός ανθρώπου απαιτεί όπως ξέρουμε όχι ένα μόνο άτομο αλλά την ύπαρξη ενός άνδρα και μιας γυναίκας, δηλαδή δυο πρωτοτύπων και την εφαρμογή του μηχανισμού που λέγεται φυλετική αναπαραγωγή. Αντίθετα, η λέξη αναπαραγωγή ταιριάζει στα βακτηρίδια που έχουν την δυνατότητα να χωριστούν στα δυο φτιάχνοντας απογόνους, κλώνους, πανομοιότυπους με το πρωτότυπο (αφυλετική αναπαραγωγή).

Η φυλετική αναπαραγωγή δημιουργεί κάτι εντελώς μοναδικό από γενετικής άποψης. Γιατί αυτό; Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. Όλα τα κύτταρα του σώματός μας περιέχουν στον πυρήνα τους χρωμοσώματα που φέρουν τα γονίδια από τα οποία πλαστήκαμε και αναπτύχθηκαν τα ατομικά μας χαρακτηριστικά. Τα χρωμοσώματα, στο σύνολο τους 46, βρίσκονται σε ζεύγη (22 ομόλογα ζευγάρια και ένα ζεύγος ξεχωριστών χρωμοσωμάτων X/Y που καθορίζουν το φύλο). Κάθε ζεύγος χρωμοσωμάτων έχει τα γονίδια του εις διπλούν, με το ένα χρωμόσωμα να προέρχεται από το θηλυκό γονέα και το άλλο χρωμόσωμα από τον αρσενικό γονέα. Αντίθετα, τα αναπαραγωγικά κύτταρα (σπερματοζωάρια ή ωάρια), κατά τον σχηματισμό τους «βλέπουν» το γενετικό υλικό τους να αναταξινομείται και να διαιρείται στα δυο (23 χρωμοσώματα ανά αναπαραγωγικό κύτταρο). Έτσι, ο κάθε γονιός δεν μεταφέρει στο παιδί του όλη την βιολογική του πληροφορία αλλά μόνο την μισή και η πληροφορία του κάθε γονέα δεν αναμιγνύεται με αυτή του άλλου γονέα για να δώσει μια μέση τιμή. Δεν έχουμε να κάνουμε δηλαδή με δυο κρασιά διαφορετικού χρώματος (άσπρο και κόκκινο) που η ανάμιξη τους δίνει ένα κρασί ροζέ. Αντιθέτως, αυτές οι δυο μισές πληροφορίες παραθέτονται χωρίς να αναμιγνύονται για να δημιουργηθεί ένα εντελώς καινούργιο σύνολο χρωμοσωμάτων, που διαφέρει από αυτό του ενός ή του άλλου γονιού.

Γιατί όμως λέμε καινούργιο σύνολο; Γιατί τα γονίδια υπάρχουν με παραλλαγές (αλληλόμορφα) και ο καθένας μας φέρει μια επιλογή απ’ αυτά. Για παράδειγμα, για ένα γονίδιο που καθορίζει το χρώμα των ματιών, μπορεί να υπάρξει το αλληλόμορφο για τα γαλανά μάτια, ή για τα καστανά κτλ. Άλλο κλασσικό παράδειγμα αλληλομορφίας είναι το γονίδιο που καθορίζει το χρώμα των λουλουδιών στα μοσχομπίζελο (Lathyrus odoratus) και υπάρχει σε αλληλόμορφα γονίδια P και p. Κάθε λουλούδι θα λάβει από τους γονείς είτε δυο γονίδια P, είτε δυο γονίδια p ή ένα γονίδιο P και ένα γονίδιο p, και στη κάθε περίπτωση το λουλούδι απόγονος θα έχει ξεχωριστό τελικό χρώμα. Ο συνδυασμός των αλληλομορφών και πως εκφράζονται ακολουθούν πολύπλοκους κανόνες και γεννάει ποικιλία άρα μοναδικότητα.

Πόσο μοναδικός είναι ο καθένας από μας ;

Για να το υπολογίσουμε, ας πάρουμε πάλι την περίπτωση του γονιδίου που καθορίζει το χρώμα στο μοσχομπίζελο για το οποίο είδαμε ότι υπάρχουν τρεις δυνατοί συνδυασμοί. Εάν προσθέσουμε άλλο ένα χαρακτηριστικό γονίδιο που να έχει και αυτό δυο αλληλόμορφες εκδοχές τότε έχουμε 32, δηλαδή 9 δυνατούς συνδυασμούς. Δηλαδή, για n χαρακτηριστικά έχουμε 3n πιθανούς συνδυασμούς. Και αυτός ο αριθμός είναι αστρονομικός εάν το n περάσει μερικές δεκάδες. Για παράδειγμα, 350 δίνει σαν αποτέλεσμα έναν αριθμό που περιέχει 20 ψηφία, ένας αριθμός δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερος από αυτόν του αριθμού των αστεριών του γαλαξία μας (~ 100 με 300 δισεκατομμύρια)!!! Και να φανταστεί κανείς ότι το ανθρώπινο γονιδίωμα περιέχει περίπου 20,000 με 25,000 γονίδια και πως η γενετική της κληρονομικότητας είναι πολύ πιο σύνθετη από αυτή του παραδείγματος μας.

Η γενετική ποικιλία που παρατηρούμε, είναι καθαρά προϊόν της φυλετικής αναπαραγωγής. Το πραγματικό είναι μοναδικό και οι δυνατότητες άπειρες.
1) Wikipedia.org
2) Albert Jacquard "L'eloge de la difference", Editions Point

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου